بهترین محل نگهداری عسل از آن رو پر اهمیت است که، عسل به دلیل رطوبت کم، خواص ضد باکتریایی و اسیدی که دارد، یکی از ساده ترین غذاها برای نگهداری در خانه است که اگر آن را در عین سادگی اشتباه نگهداری کنید، خراب و فاسد می شود.
انتخاب بهترین محل نگهداری عسل یکی از مهمترین عوامل در حفظ کیفیت و خواص این محصول طبیعی است. عسل یکی از مواد غذایی با ارزش بالا است که از زمان های قدیم مورد توجه و استفاده قرار گرفته است و خواص بسیاری برای سلامتی انسان دارد. برای حفظ خواص و کیفیت عسل، نیاز است که از آن در محیطی مناسب و با شرایط صحیحی نگهداری شود.
عسل یک ماده شیرین طبیعی است که توسط زنبورها از شهد گلها تولید میشود و قرنها مورد استفاده بشر بوده است.
در واقع زنبورها، شهد گل و گیاهان را جمع آوری کرده و آن را از طریق فرآیند برگشت و تبخیر، به عسل تبدیل میکنند که طعم و رنگ آن بسته به نوع گلهایی که زنبورها جمع آوری میکنند، میتواند متفاوت باشد. عسل از قندهایی مانند فروکتوز و گلوکز تشکیل شده است و حاوی مقادیری از ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدانها میباشد که آن را جایگزین سالمتری برای شکر تصفیه شده میکند.
وقتی صحبت از نگهداری عسل میشود، درک ماهیت عسل بسیار مهم است. در واقع رطوبت کم و PH اسیدی عسل، آن را برای باکتریها و سایر میکروارگانیسمها غیرقابل پذیرش میکند و به آن اجازه میدهد در صورت نگهداری مناسب، ماندگاری تقریباً نامحدودی داشته باشد. با این حال، عواملی مانند دما، نور و رطوبت میتوانند بر کیفیت و طول عمر آن تأثیر بگذارند.
در واقع نگهداری صحیح عسل برای حفظ تازگی، طعم و خواص غذایی آن امری ضروری میباشد. به همین دلیل در بخشهای بعدی جنبههای مختلف نگهداری عسل از جمله آمادهسازی عسل برای نگهداری، ملاحظات دما و رطوبت، محافظت از آن در برابر نور، جلوگیری از آلودگی، احیای عسل کریستالیزه و شناخت عسل را بررسی خواهیم کرد.
نگهداری صحیح عسل به دلایل مختلف، از جمله حفظ کیفیت و یکپارچگی این اکسیر طلایی بسیار مهم است که در ادامه به آن می پردازیم.
عسل یک محصول طبیعی است که میتواند در طول زمان دستخوش تغییراتی شود ولی با نگهداری صحیح عسل میتوانید طراوت آن را حفظ کرده و از کهنه شدن یا از بین رفتن طعم آن جلوگیری نمایید.
عسل دارای محتوای کم آب و غلظت قند بالا است که محیطی نامناسب برای باکتریها و سایر میکروارگانیسمها ایجاد میکند. با این حال، ذخیره سازی نامناسب آن میتواند باعث ایجاد رطوبت یا آلاینده ها شود و در نتیجه منجر به فساد عسل گردد ولی ذخیره سازی مناسب به جلوگیری از این امر کمک میکند.
عسل حاوی آنزیم های مفید، آنتی اکسیدان ها و سایر مواد مغذی است. با نگهداری صحیح آن، میتوانید اطمینان حاصل کنید که این اجزای ارزشمند دست نخورده باقی میمانند و به شما این امکان را میدهد که از مزایای تغذیه ای کامل عسل بهره مند شوید.
بعد از فراهم کردن محیط مناسب، نیاز است که عسل در بسته بندی مناسب نگهداری شود. ظرف نگهداری عسل باید به گونه ای باشد که از تماس با هوا و نور محافظت کرده و از اکسیداسیون و تغییرات دما نیز محافظت کند.
بسته بندی عسل باید بسیار محکم باشد تا از ورود هوا و رطوبت به آن جلوگیری شود. از آنجایی که عسل حاوی آب کمی است، باکتریها به راحتی در آن رشد نمیکنند، اما ظروف در بستهبندی نادرست میتوانند اجازه ورود رطوبت را به آن بدهند. به همین دلیل توصیه میشود عسل خود را در ظرف اصلی که آن را خریداری کردهاید، نگه دارید و پس از استفاده، مطمئن شوید که درب آن محکم باشد تا رطوبت به آن وارد نشود.
ظروف شیشه ای درب دار نیز برای نگهداری عسل تا زمانی که درب آن محکم بسته باشد، ایده آل هستند تا عسل در معرض هوا قرار نگیرد.
توصیه نمیشود عسل خود را در ظروف پلاستیکی غیر خوراکی یا ظروف فلزی نگهداری کنید زیرا ممکن است باعث اکسیده شدن عسل شوند.
حتی الامکان ظرف عسل خود را در مکانی نگهداری کنید که در دمای متوسط اتاق باقی بماند. از آنجایی که عسل بهتر است در دمای اتاق (حدود 64 تا 75 درجه فارنهایت) نگهداری شود، توصیه ما این است که ظرف عسل خود را در قفسه یا در انبار نگهداری کنید. زیرا قرار دادن عسل در معرض دماهای گرمتر، نور مستقیم خورشید یا گرمای مستقیم (مانند اجاق گاز)، میتواند باعث تیره شدن و تغییر طعم آن شود، بنابراین سعی کنید از آن قسمت های آشپزخانه خودداری کنید.
به خاطر داشته باشید که مهمترین عاملی که عسل را از بین میبرد، گرما است.
وقتی عسل میخورید، میخواهید آن را زمانی بخورید که دارای مواد مغذی مفیدی مانند آنزیمها، اسیدهای آمینه و آنتیاکسیدانها باشد. گرمای زیاد و بالای 36 درجه سانتیگراد قطعا بر قدرت عسل تاثیر میگذارد.
حداکثر دمای کندو فقط 36 درجه سانتیگراد است، بنابراین توصیه نمیشود که عسل شما در معرض دمای بالای 36 درجه سانتیگراد قرار گیرد.
بنابراین در چه دمایی میتوانید عسل خود را ذخیره کنید؟
آیا میتوان عسل را داخل یخچال یا فریزر گذاشت؟ عسل فقط تحت تأثیر گرما قرار میگیرد یا سردی هم تأثیری بر قدرت و کیفیت عسل دارد یا حتی به حفظ عسل در مرحله برداشت کمک میکند؟
عسل هم مانند بسیاری از مواد غذایی است و نگهداری طولانی مدت در دمای اتاق میتواند ترکیب شیمیایی آن را تغییر دهد. به عنوان مثال، عسل مانوکا برای رسیدن به حالت مطلوب خود نیاز به گذشت زمان و پیری دارد. اما هنگامی که به حالت مطلوب خود رسید، پیری بیشتر میتواند قدرت بهینه آن را کاهش دهد.
تنها نگرانی نگهداری در دمای پایین با عسل خام، سفت شدن عسل است که یک اتفاق طبیعی است. عسل مانند کره سفت میشود، سفت است اما نه کاملاً سفت، هنوز هم میتوان آن را برداشته و روی نان تست پخش کرد یا مستقیما مصرف کرد. برخی از عسل ها حتی در دمای پایین نیز متبلور نمیشوند، بنابراین بستگی به خود عسل دارد.
به دلایل کاربردی، میتوانید به سادگی عسل خود را در دمای اتاق نگهداری کنید.
عامل دیگری که بر عسل تأثیر میگذارد، رطوبت و آب است. رطوبت عسل نباید بالای 18.5 درصد باشد زیرا در غیر این صورت شروع به تخمیر میکند. آنزیم ها و مخمرهای طبیعی برای تخمیر به آب و شکر نیاز دارند. هنگامی که این شرایط برآورده شود، تخمیر شروع میشود. این مسئله چیز خوبی نیست زیرا ترکیب شیمیایی عسل را از حالت طبیعی آن خارج کرده و تغییر میدهد.
هنگام استفاده از عسل، از خشک بودن ظروف نگهداری، اطمینان حاصل کنید و به خاطر داشته باشید که پس از استفاده عسل خود، درپوش آن را بگذارید زیرا رطوبت نیز در هوا وجود دارد.
همچنین از تابیدن نور مستقیم خورشید به عسل خودداری کنید. زیرا اگر عسل شما بیش از حد در معرض نور خورشید قرار بگیرد میتواند باعث تیره شدن عسل و در عین حال باعث از دست دادن بو و طعم اولیه آن شود.
جالب است بدانید که در زمان های قدیم از عسل در گلدان های سفالی نگهداری شده است که از آن در برابر نور خورشید محافظت میکرد. دلیل دیگر نیز گرمای ناشی از نور خورشید است که برای عسل مفید نیست. لازم به ذکر است که میتوان عسل را در کابینت به دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کرد.
محل نگهداری عسل باید از طریق کنترل های مداوم و دقیق تحت نظر باشد. این کنترل ها باید شامل بررسی دما، رطوبت و شرایط محیطی باشد تا از حفظ کیفیت عسل اطمینان حاصل شود. اما همه چیز به سازگاری شما بستگی دارد.
برخی افراد از تغییر بافت متبلور که هنگام نگهداری عسل در یخچال اتفاق میافتد، لذت میبرند. اگر شما هم جز این افراد هستید، به هر طریقی آن را سرد نگه دارید. شایان ذکر است که کریستال ها، اگرچه از نظر بصری جذاب نیستند، اما برای سلامتی شما خطرناک نیز نیستند. اگر عسل شما کریستالیزه شود، میتوانید با قرار دادن شیشه در یک کاسه آب گرم و نه در حال جوش، آن را دوباره به حالت مایع تبدیل کنید. برای انجام این امر، دمای آب 104 درجه ایده آل و مطلوب است. در غیر این صورت، نگهداری عسل در کمد یا جایی که تاریک و معتدل است، اطمینان حاصل میکند که قوام عسل شما مانند روز اول، باقی بماند.
اگر به دلایلی میخواهید مطمئن شوید که طعم عسل در اوج خود باقی میماند، میتوانید آن را در فریزر نگهداری کنید، زیرا محققان معتقدند که این امر از تیره شدن یا تغییر طعم آن جلوگیری خواهد کرد. در واقع نگهداری عسل در فریزر نیز باعث حفظ عسل میشود، اما باعث دانه بندی آن نمیشود زیرا دما برای تشکیل بلورها بسیار سرد است.
اگر ظروف بزرگی از عسل میخرید که قبل از اینکه بتوانید آنها را تمام و مصرف کنید دانهبندی میشوند، مقدار قابل کنترلی عسل را در ظرف کوچکتری بریزید که میتوانید در آشپزخانه یا سر میز خود استفاده کنید. بقیه عسل را در ظرف بزرگتر در فریزر نگهداری کنید.
در صورت نیاز به مصرف، عسل را گرم کنید تا به راحتی ظرف کوچک را دوباره پر کرده و ظرف بزرگتر را دوباره در فریزر قرار دهید. پس از انجام این مراحل، اگر دانه بندی همچنان اتفاق بیفتد، یک ویژگی طبیعی عسل خالص، که به آن آسیبی نمیرساند یا نشان دهنده خراب شدن عسل نیست، اتفاق میافتد که میتوان با حرارت دادن عسل، آن را به حالت اولیه برگردانید.
هنگامی که عسل خام در دمای سرد نگهداری میشود، تبلور یا همان فعل کریستالیزه شدن آن بسیار سریعتر اتفاق میافتد. به همین دلیل نگهداری عسل در یخچال توصیه نمیشود. با این حال ممکن است کسانی باشند که دوست دارند عسل کریستالیزه را به خاطر بافت آن بخورند. برخی از عسل ها با کریستال های بسیار ریز متبلور میشوند که آن را مانند کره صاف میکند، عسل گل پاییزی معمولا این بافت را دارد و کاملا خوشمزه میباشد.
اگر عسل شما کریستالیزه شده است به این معنی نیست که فاسد شده است. به سادگی شیشه عسل را در آب گرم قرار داده تا به آرامی تبدیل به مایع شود.
همانطور که در بالا ذکر شد، گرما بدترین دشمن عسل است. بدین منظور مطمئن شوید که از آب گرم با دمای بیش از 36 درجه سانتی گراد استفاده نمیکنید. عسل خود را برای مدت طولانی در آب گرم نگذارید زیرا ممکن است به طور تصادفی عسل خود را پاستوریزه کرده و مواد مغذی ذخیره شده در عسل را از بین ببرید.
حتی عسل هایی که با دقت ذخیره شده اند نیز ممکن است آلوده شده و فاسد شوند.
برای نگهداری عسل خود، از ظروف تمیز و خشک استفاده کنید و اگر عسل بوی تخمیر شده (مانند الکل)، کف یا لجن صورتی روی آن داشت، آن را بیرون بیندازید.
نگهداری عسل بسیار آسان است و به سختی فاسد میشود. جدا از این احتمالاً عسل خود را خیلی زودتر از تاریخ روی بطری مصرف میکنید. با این وجود، نگهداری صحیح عسل همچنان مهم است. به سادگی بطری عسل خود را در کابینتی که دور از نور خورشید و گرمای مستقیم است نگهداری کنید، با استفاده از ظروف خشک هنگام برداشتن عسل، از ورود رطوبت به داخل بطری جلوگیری کرده و مطمئن شوید که درب آن محکم بسته شده است.