عسل ماده ای شیرین، غلیظ و چسبنده است که توسط زنبورهای عسل از طریق فرآیند فعالیت آنزیمی و تبخیر آب تولید میشود.
در واقع زنبورهای عسل، شهد گل یا عسلک (ترشحات سایر حشرات) را جمع آوری می کنند و از آن به عنوان ماده خام برای تهیه عسل استفاده کرده و سپس در لانه زنبوری (ساختارهای مومی) آن را ذخیره می کنند.
همچنین شیرینی عسل از مونوساکاریدها، دی ساکاریدها، اولیگوساکاریدها و غیره به دست می آید. علاوه بر این، سایر اجزای عسل طعم و خواص بی نظیری را ارائه می دهند.
عسل از زمان های قدیم برای مصارف مختلف مورد استفاده قرار می گرفته است ولی همیشه این سوال ذهن انسان ها را درگیر کرده است که عسل اسیدی است یا قلیایی؟
در واقع، عسل اسیدی است و pH آن برای انواع مختلف عسل با pH متوسط 3.9 است و از pH 3.4 تا 6.1 متغیر می باشد.
علاوه بر این، عسل حاوی انواع مختلفی از اسیدهای آلی، اسیدهای آمینه، اسیدهای معطر و اسیدهای آلیفاتیک است که همگی عامل ایجاد عسل اسیدی است.
جالب است بدانید به دلیل این که ماهیت عسل اسیدی است، از آن گاهی اوقات به عنوان یک نگهدارنده طبیعی و عامل ضد باکتری نیز استفاده می شود.
ما از قبل می دانیم که مقیاس pH، از 1 تا 14 متغیر است که در آن pH برابر 7 مربوط به مواد خنثی می باشد و ماده ای که PH کمتر از 7 داشته باشد، اسیدی بوده و برای بیش از 7، ماهیت آنان قلیایی است. از آنجایی که PH عسل زیر 7 میباشد، که این خود گواهی است بر این که عسل اسیدی است.
PH عسل به دلیل عوامل محیطی مختلف مانند گونه های گل دهنده، گونه های زنبور عسل و غیره از 3.4 تا 6.1 متغیر بوده و میانگین PH آن 3.9 می باشد.
برای تشخیص این که ماهیت عسل اسیدی است یا قلیایی، می توان از طریق آزمایش تورنسل اقدام کرد. بطوریکه در آن تورنسل آبی به قرمز تبدیل می شود.
اما جالب است بدانید که عسل در داخل بدن انسان تغییر ماهیت داده و قلیایی می شود زیرا متابولیت های تولید شده پس از هضم عسل دارای PH بالاتر از 7 هستند.
عکس 1
عسل خام، شکل خالص عسل تصفیه نشده، فرآوری نشده، پاستوریزه نشده و حرارتدهی نشده است و این عسل واقعی است که از کندوهای عسل استخراج می شود و ویتامین ها، آنزیم ها، مواد مغذی و مواد معدنی ضروری طبیعی خود را در آن حفظ می کند و مانند عسل فرآوری شده نیز یک عسل اسیدی است و PH عسل خام نیز حدود 4 می باشد.
اگرچه عسل اسیدی است، اما دارای بار اسیدی بالقوه پایینی است و مصرف آن جز در مواقعی مانند ابتلا به دیابت، برای افراد کاملا بیخطر میباشد. جالب است بدانید که علاوه بر عسل، مواد غذایی دیگری مانند: موز، گل کلم و … وجود دارند که دارای ماهیت اسیدی بوده و از اینرو برای سلامتی انسان مفید میباشند.
در ادامه مقدار Ph این مواد غذایی را برای مقایسه با عسل آوردهایم:
موز 5.2 – 4.5
تخم مرغ 5.3 – 4.5
گل کلم 5.6
کدو تنبل 5.90 – 4.99
شلیل 4.18 – 3.92
سیب زمینی 5.9 – 5.4
عسل عمدتاً از کربوهیدرات ها (حدود 82٪) و قندها عمدتاً مونوساکارید (69٪)، دی ساکارید (حدود 9٪) و الیگوساکارید (4.2٪) همراه با مقادیر متغیر سایر کربوهیدرات ها تشکیل شده است.
همچنین شاخص گلیسمی عسل از 31 تا 78 متغیر است که به عوامل سازنده آن بستگی دارد.
رنگ، طعم، عطر و حتی ترکیب عسل بسته به منبع آن، یعنی گونه های زنبور عسل و شهد گیاهانی که از آنها جمع آوری شده، متفاوت می باشد.
در واقع درصد تقریبی ترکیبات مختلف موجود در عسل گل به شرح زیر می باشد:
همچنین ترکیب آب، در عسلی که برای اولین بار توسط زنبورها جمع آوری شد تقریباً 70٪ است. با این حال، زنبورها به باد زدن کندوها ادامه می دهند تا محتوای آب را کاهش دهند که در نهایت به حدود 17 درصد کاهش می یابد.
این مقدار آب دلیل این واقعیت است که عسل به راحتی فاسد نمی شود. حتی نمونههای 3000 ساله عسل جمعآوریشده از مقبرههای مصری به خوبی حفظ شده و قابل خوردن هستند.
علاوه بر این، عسل حاوی آنزیم هایی مانند:
در میان ویتامین ها، حاوی
عسل همچنین منبع خوبی از مواد معدنی مانند
همچنین پینوسمبرین اصلی ترین آنتی اکسیدان موجود در عسل و بره موم زنبور عسل است که از گروه فلاونوئیدها نیز می باشد.
علاوه بر این، عسل به غیر از اجزای فوق، از انواع اسیدها به مقدار کافی نیز تشکیل شده که همگی موثر بر ایجاد ماهیت عسل اسیدی است
این اسیدها، مسئول ماهیت عسل اسیدی است و استفاده از آن را به عنوان یک نگهدارنده طبیعی، افزایش می دهند.
در بخشهای قبلی دانستیم که عسل اسیدی است که خواص اسیدی بودن آن بدلیل وجود اسیدهای آلی مختلف، اسیدهای معطر، اسیدهای آلیفاتیک و اسیدهای آمینه که اجزای ضروری عسل را تشکیل میدهند، می باشد.
همچنین درصد اسیدهای مختلف موجود در عسل به منبعی که عسل از آن جمع آوری شده است نیز بستگی دارد.
معمولاً عسل از اسید گلوکونیک تشکیل شده است که از تجزیه گلوکز در حضور آنزیم گلوکز اکسیداز تشکیل می شود.
به دلیل وجود اسیدهای زیر، ماهیت عسل اسیدی است؛
رنگ عسل می تواند از شفاف، مات، شیری تا رنگ های مختلف زرد و قهوه ای متغیر باشد و به صورت مایع یا نیمه جامد یافت می شود و ممکن است در طول زمان متبلور شود.
همچنین عسل فواید سلامتی فراوانی دارد.
این یک منبع سریع انرژی و یک غذای پری بیوتیک است که برای حفظ باکتری های روده، آنتی اکسیدان ها، فیتونوترینت ها مفید می باشد.
همچنین گرده های زنبور عسل موجود در عسل، منبعی عالی از مواد مغذی حاوی ویتامین ها، مواد معدنی، بیوفلاونوئیدها، کاروتنوئیدها، اسیدهای چرب نیز مفید می باشد.
علاوه بر این، بره موم توسط زنبورها از منابع آلی تولید می شود و بنابراین غنی از ترکیبات فنلی است.
در واقع عسل حاوی خواص و کاربردهای بسیاری می باشد که در ادامه چند مورد از آن را بررسی می کنیم:
مهارکننده های موجود در عسل همراه با آنزیم های گلوکز اکسیداز، مسئول خواص ضد باکتریایی عسل هستند.
آنها همچنین بدن را در برابر رادیکال های آزاد که موجب پیری زودرس، بیماری های قلبی و غیره می شوند، محافظت می کنند.
ترکیبات پلی فنل به همراه سایر ویتامین ها مانند ویتامین C و ویتامین B و آنزیم هایی مانند کاتالاز، پراکسیداز و غیره باعث می شوند که عسل به عنوان یک عامل ضد اکسید کننده عمل کند.
عسل فاکتورهای التهابی را کاهش می دهد و تولید سایتوکین های پیش التهابی را سرکوب می کند.
عسل با کمک به اسیدیته معده و تسهیل متابولیسم غذا، به بهبود سلامت دستگاه گوارش کمک می کند. همچنین در درمان بیماری های مختلف معده موثر می باشد.
از دیرباز از عسل برای مرطوب کردن پوست و مو استفاده می شده است. با توجه به این خاصیت از عسل در بسیاری از محصولات زیبایی نیز استفاده می شود.
عسل همچنین به عنوان تسکین دهنده استرس شناخته شده و به بهبود خواب کمک می کند.
همچنین برای درمان آسم، بهبود حافظه، تنظیم سطح قند خون، کاهش خستگی و… استفاده می شود.
و در آخر عسل به داشتن اثرات تسکین دهنده بر گلودرد معروف است و برای درمان سرفه استفاده می شود. همچنین در تولید شربت های سرفه استفاده می شود.
اگر دوست دارید بیشتر درباره این موضوع بدانید میتوانید “رنگ عسل | بهترین عسل طبیعی چه رنگی است؟” را مطالعه کنید.
عسل اسیدی است که با محدوده pH بین 3.4 تا 6.1 و متوسط pH 3.9 باشد.
عسل از کربوهیدرات ها، قندها، ویتامین ها، مواد معدنی، آنزیم ها و غیره تشکیل شده است که درصد این اجزا از نمونه ای به نمونه دیگر بر اساس منبع گرده ها و گونه های زنبور عسل متفاوت می باشد.
همچنین عسل یک عامل ضد باکتری، ضد التهاب و ضد عفونی کننده است و همچنین به هضم غذا کمک می کند و به عنوان یک آنتی اکسیدان، به عنوان کاهش دهنده استرس، تسکین گلودرد و غیره عمل می کند.