عسل سرشار از مواد مغذی و آنتی اکسیدان های ضروری است بطوریکه فواید زیادی برای سلامتی دارد.
از اینرو میتوان عسل را به عنوان یک جایگزین عالی برای شکر تصفیه شده یا همون شکر سفید در نظر گرفت و شما میتوانید آن را به راحتی به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
برای بهره مندی از فواید عسل، شناخت تشخیص عسل طبیعی بسیار حائز اهمیت است. بدون شناخت و دانستن این دانش و اطلاعات، ممکن است محصولات بیکیفیت بخرید، چرا که متأسفانه برخی از فروشگاهها و عرضه کنندگان عسل، اقدام به فروش عسل تقلبی و ناخالص کرده که گاها بسیار متفاوت از آن چیزی است که زنبورها تولید میکنند.
مثلا درخصوص شکرک زدن عسل باید بدانیم که؛ عسل طبیعی و عسل غیرطبیعی یا تقلبی، هردو در شرایط سرما شکرک میزنند. بنابراین شکرک زدن عسل در این شرایط دلیلی برای طبیعی یا تقلبی بودن آن نیست.
همچنین تعدادی از شرکتها از محبوبیت روز افزون عسل سوءاستفاده کردهاند و عسل تقلبی را به جای اصل آن میفروشند که فواید یکسانی با عسل طبیعی ندارد و به همین دلیل آگاهی از تفاوتها و تشخیص عسل طبیعی و تقلبی بیش از هر زمان دیگری اهمیت داشته و لازم و ضروری است.
از طرفی رنگ، بو و طعم عسل مربوط به نوع گیاهی که زنبورعسل از آن شهد جمع کرده است. عسل طبیعی میتواند رنگهای بسیار متنوعی داشته باشد. در شرایطی که عسل عطر و طعمی نزدیک به گل ها داشته باشد، ممکن است آن عسل طبیعی باشد. تشخیص عسل طبیعی یا تقلبی، شاید توسط برخی زنبورداران و عسل شناسان خبره قابل حدس باشد، امّا تشخیص عسل طبیعی فقط در آزمایشگاه ها بوده با تعیین قندهای موجود در آن امکان پذیر است. عسل طبیعی به طور عمده حاوی قندهای گلوکز و فروکتوز است و مقدار ساکارز یا قند معمولی در آن بسیار اندک است. چنانچه در آزمایشگاه مشخص شود که عسل حاوی مقدار زیادی قند معمولی (همان ساکارز) است، معلوم میشود که عسل با شربت غلیظ شکر (قند معمولی) مخلوط شده و تقلبی است و ناخالصی دارد.
زنبورداران در زمستان زنبورهای خود را با شربت شکر تغذیه میکنند و در بهار و تابستان نیز در نقاطی که شهد کافی وجود ندارد، از شربت شکر به عنوان مکمل غذایی استفاده میکنند. بنابراین اگر منظور فرد در تشخیص عسل طبیعی، عسلی است که زنبور فقط با استفاده از شهد گلها تهیه کرده باشد، احتمالا چنین عسلی در ایران کمیاب است. بطوری که اگر زنبوردار فقط به تولید عسل از شهد گلها بپردازد و به زنبورهای خود شربت شکر ندهد، چنان عسلی را باید با قیمت بسیار بالاتری نسبت به قیمتهای کنونی عسل بفروشد. تولید عسل طبیعی از هر کندو در شرایط ایران به ندرت به 10 کیلوگرم در سال میرسد، در حالیکه زنبورداران ایران از هر کندو دست کم 40 تا 50 کیلوگرم عسل به دست میآورند. باتوجه به ظرفیت شهددهی بیشتر نقاط ایران، این مقدار تولید غالبا مربوط به شرایطی است که زنبوردار از شربت شکر به عنوان مکمل شهد طبیعت استفاده میکند. البته هر زنبورداری که زنبورستان خود را در مواقع مختلف سال به نقاط پُر گل کوچ بدهد، امکان استحصال عسل شهد زیاد هم دارد و در غیر این صورت، هیچ راهی جز تغذیه مکمل شربت ندارد.
اما مردم باید توجه داشته باشند که زنبورها از شربت شکر مشابه شهد گیاهان تغذیه میکنند. به این معنی که شربت را مشابه شهد میبلعند و به آن آنزیم مبدل (انورتاز) اضافه میکنند و با این عمل قند معمولی شربت شکر را به گلوکز و فروکتوز تبدیل میکنند. همچنین سایر موادی که خود زنبورعسل به شهد اضافه میکند، به شربت بلعیده نیز اضافه میکند. تنها کمبود و تفاوت عسل شهد با عسل مخلوط شهد و شربت شکر، عطر شهد و مقدار جزیی ویتامین ها و مواد معدنی موجود در شهد است که در شربت خالص یافت نمیشود. این حقیقت را هم باید بدانیم که شهد گلها شربت بسیار رقیقی است که بیش از 99% آن از آب و قندهای گلوکز و فروکتوز تشکیل شده و کمتر از 1% مابقی آن از مواد معدنی، ویتامینها، اسانسها و… تشکیل شده است. لذا در مقایسه ترکیب شهد و شربت، آب موجود در هر دو کیفیت مشابهی دارد / قند ساکارز موجود در شربت، در عسلدان زنبور تحت تاثیر آنزیم مبدل به گلوکز و فروکتوز تبدیل میشود و کمبود مقدار جزیی مواد معدنی و ویتامینها در شربت نسبت به شهد را میتوان به همراه طیف بسیار وسیعی از مواد غذایی و دارویی مجاز به شربت افزود و زنبورعسل با مصرف شهد به علاوه شربتهای تقویت شده قادر است عسلهایی تولید کند که خواص غذایی و درمانی آنها به مراتب از عسل شهد خالص بیشتر باشد.
بنابراین باتوجه به این امکان که زنبوردار میتواند عملا شربتی را به زنبورها تغذیه کند که محتوای مواد غذایی آن حتی از شهد هم مغذیتر باشد و برای زنبورعسل شهد و شربت فرق چندانی ندارد، بطور کلی درخصوص کیفیت عسلها نکات قابل توجهی به شرح زیر را خواهیم داشت:
تحت چنین شرایطی که زنبوردار هرچه بیشتر شربت مصرف کند، جمعیت کندوهایش نیز بیشتر میشود و شهد فراوانتری جمعآوری میکنند و شربتهای مازاد بر نیازهای غذایی زنبورها نیز به عسل مرغوب و طبیعی تبدیل میشود، چرا زنبوردار این کار پُرارزش و سودآور را نکند و پس از تولید عسل مایع آن را با شربت شکر مخلوط کند؟!
در واقع، عسل تقلبی به محصولی شبیه عسل اطلاق میشود که با رنگ، شکر و سایر طعم دهنده ها اصلاح شده است.
برخی از «عسلهای تقلبی» حتی ممکن است اصلاً عسل زنبور نباشند، در عوض از ترکیبی از شربتهای گلوکز، محلولهای قند معکوس (از شکر تصفیه شده) یا شربت ذرت، نیشکر یا چغندر تولید شده باشند.
اکنون که توضیح دادیم عسل تقلبی چیست، بیایید به تفاوتهای عسل خالص، خام و واقعی نگاه کنیم.
سلسله مراتبی از انواع مختلف عسل زنبور عسل وجود دارد که برای خرید در دسترس هستند، که در بالای سلسله مراتب آن عسل 100٪ طبیعی یا عسل خام میباشد.
عسل خام مستقیماً از کندوهای زنبورهای عسل به دست میآید و کمترین فرآوری را پشت سر میگذارد.
به معنای واقعی، عسل خام مستقیماً از لانه زنبور گرفته میشود و بدست انسان چیزی اضافه یا کم نمیشود.
این نوع عسل را میتوان عسل خام بدون فیلتر یا خالص نیز نامید.
با این حال، همیشه نمیتوان با نگاه کردن به آن، تشخیص داد که آیا عسل خالص است یا خیر.
عسل خالص فقط توسط زنبورهای عسل ساخته میشود و زمانی که این زنبورها فقط از گل های ارگانیک تغذیه میشوند، عسل تولید شده توسط آنها به عنوان ارگانیک طبقه بندی میشود.
همچنین عسل خام حاوی دانه های گرده، ژل رویال، بره موم و ذرات کوچک موم معلق در مایع عسل چسبناک نیز میباشد.
عسل فرآوری نشده یا پاستوریزه نشده در اصل عسل خام در خالص ترین شکل آن است که مستقیماً از لانه زنبوری گرفته می شود و احتمالاً حاوی دانه های گرده، موم و بره موم است.
عسلی که در سوپرمارکت ها پیدا میکنید از عسل خام گرفته تا عسل تقلبی را شامل میشود که همانطور که اشاره کردیم ممکن است اصلاً عسل نباشد!
وجه تمایز شاخص عسل خام فرآوری نشده با اکثر عسلهای تجاری برندهای محتلف در فروشگاه و سوپرمارکتها این است که عسل صنعتی تا دمای بسیار بالا گرم و تا پایینترین حد فیلتر شده تا برای مدت زمان زیادی ظاهری صاف و شفاف برای جلب نظر خریداران خود داشته باشد.
این کار برای کند کردن یا توقف فرآیند کریستالیزاسیون و حذف هرگونه “لکه” از عسل انجام میشود که این کار اساساً برای افزایش ماندگاری و زیبایی آن انجام میپذیرد.
متأسفانه این اقدامات روی عسل نیز تأثیر منفی میگذارد.
عسل صاف شده به عسلی گفته میشود که فرآیند تصفیه ریز را برای حذف تمام ذرات معلق موجود در عسل خام انجام داده است.
اینها شامل دانههای گرده، موم و بره موم هستند. بیشتر اوقات از گرما در فرآیند فیلتراسیون استفاده میشود تا عسل مایعتر شود و فرآیند را تسریع کند.
منظور از پاستوریزه کردن، حرارت دادن عسل با دمای بالا است. بدین نحو خواص طبیعی و بسیاری از مواد مغذی عسل خام از بین خواهد رفت.
گرم کردن عسل به این روش نه تنها مواد مغذی غنی موجود در عسل خام را از بین میبرد، بلکه پاستوریزه کردن طعم و رایحه اصیل عسل را نیز کاهش میدهد.
از پاستوریزاسیون و فیلتراسیون برای تمیزتر و جذابتر جلوه دادن عسل در قفسه سوپرمارکت و فروشگاهها استفاده میشود.
این فرآیند همچنین به دلیل گرمتر بودن عسل، ویسکوزیته عسل را کاهش میدهد. بدینرو حمل و بسته بندی آن را آسانتر میکند.
از بسیاری جهات، عسل پاستوریزه دیگر عناصری را که آن را به عسل خام تبدیل میکند، ندارد، و عسل تولید شده تجاری را به یک نسخهای از عسل تصفیه شده نسبت به عسل واقعی تبدیل میکند.
زمانی که غیر عسل به عنوان عسل طبیعی و خالص برچسب زده می شود!
برخی از تولیدکنندگان و عرضه کنندگان، عسل خود را آب میکنند و به آن شیرینکنندههایی مانند شربت ذرت یا برنج، شیرینکنندههای مالت و شکر تصفیهشده اضافه میکنند تا تولید خود را افزایش دهند.
حتی بدتر از آن، برخی از محصولات به اصطلاح عسل نیز، حاوی فلزات سنگین و آنتی بیوتیک ها هستند که این عسل بیشتر در محصولات وارداتی از آسیا یافت می شود.
در واقع افزودن هر چیزی به عسل بدون برچسب گذاری مناسب، به عنوان «شستشوی عسل» شناخته می شود.
جالب است بدانید که شستن عسل در ایالت متحده، یک جرم فدرال است و مشمول اقدامات اجرایی FDA می باشد.
عسل تقلبی اصطلاحی است که برای محصولات مشابه عسل طبیعی که حاوی محصولات غیر زنبور عسل هستند، مانند شربت های گلوکز، محلول های قند معکوس (از شکر تصفیه شده) یا شربت ذرت، نیشکر یا چغندر استفاده میشود.
در حالی که عسل تقلبی ممکن است تا حدودی شبیه عسل خام به نظر برسد، اما تفاوت اصلی این دو در آن است که این عسل در یک کارخانه ساخته میشود، نه توسط زنبورعسل در طبیعت. علاوه بر این عسل تقلبی نیز:
حاوی ترکیبی از عسل زنبور و نیشکر ارزانتر یا سایر شربتها است که برای افزایش حجم عسل و کاهش هزینه و قیمت عسل اضافه میشود.
اغلب دارای ترکیب بالایی از آب است که عسل را رقیق میکند که برای افزایش حجم محصول و در نتیجه سود استفاده میشود.
مواد مصنوعی مانند رنگ ها و تقویت کننده های طعم را اضافه میکنند.
عسل تقلبی طعم، بافت و عطر طبیعی عسل واقعی را نخواهد داشت. در واقع، عسل تقلبی میتواند بوی ترش داشته باشد یا اصلاً بویی نداشته باشد و معمولاً حاوی قندهای تصفیه شده است.
مهمتر از همه، عسل تقلبی همان فواید سلامتی عسل خالص را ندارد.
فواید درمانی و سلامتی عسل زمانی بهترین است که به شکل خالص باشد و از زنبور عسل تهیه شده باشد و به هیچ وجه یا در طی فرآیند تولید تغییر نکند.
پس برای چی منتظرید؟ عسل مدنظر خودتان را انتخاب کنید و از محصول واقعی و خالصی که بیش از 5000 سال است در پزشکی نقش حیاتی و مهمی را دارد، استفاده کنید.
همچنین عسل برای کمک به بهبود زخم، درمان مشکلات گوارشی و ایجاد یک اثر ضد باکتری شناخته شده است.
این فواید از طریق عسل واقعی، چه به تنهایی و چه حتی به عنوان یک عنصر در یک وعده غذایی، به دست میآید.
اگر دوست دارید بیشتر درباره این موضوع بدانید میتوانید “2 روش تشخیص موم عسل طبیعی از تقلبی | رنگ موم عسل طبیعی” را مطالعه کنید.
عسل تقلبی تغییر یافته است، اما تشخیص عسل طبیعی در صورت بسته بندی تقریبا غیرممکن است.
راه های زیادی برای تشخیص عسل طبیعی از تقلبی وجود دارد، مطمئن شوید که فقط از عسل واقعی و خالص استفاده میکنید که برای شما بهترین است. برای تشخیص عسل طبیعی یا تقلبی بودن باید به نکات زیر توجه کنید:
تشخیص عسل طبیعی برمبنای چسبندگی بدین نحو میباشد که اگر عسل واقعی را بین انگشتان شما مالیده شود، چسبناک نیست، اما عسل تقلبی به دلیل شیرین کننده های اضافه شده در ایجاد آن، چسبناک است. این مغایرت قابل بررسی کاملا مشهود و موید این موضوع است.
تشخیص عسل طبیعی براساس بافت یعنی اینکه؛ عسل واقعی از نظر بافت کاملاً غلیظ است و برای جابجایی زمان میبرد، در حالی که عسل تقلبی بسیار روان است و به سرعت میریزد و حرکت میکند.
بهترین راه برای تشخیص عسل طبیعی این است که ببینید چقدر طول میکشد تا از یک ظرف شیشه عسل به ظرف دیگر برود یا مقداری را روی انگشت خود بگذارید تا این روش را بررسی کنید
تشخیص عسل طبیعی بواسطه رایحه ؛ عسل واقعی بوی ملایم و اغلب گلی دارد. این بو میتواند تغییر کند با گرم و خنک شدن عسل اما بیشتر اوقات عسل تقلبی بویی ندارد و حتی میتواند بویی ترش گونه داشته باشد.
تشخیص عسل طبیعی با گرمایش؛ هنگامی که عسل واقعی گرم میشود، به سرعت غلیظتر میشود و هیچ کفی ایجاد نمی کند. با این حال، عسل تقلبی حباب تولید میکند و هرگز کاراملی نمیشود. این مغایرت ها سریعا میتواند به تشخیص عسل طبیعی از تقلبی کمک کنند.
برای تشخیص عسل طبیعی میتوانید روی یک تکه نان عسل بمالید. خواهید دید که عسل طبیعی حداکثر تا 1 دقیقه سفت میشود. عسل تقلبی هرگز سفت نمیشود و در عوض به دلیل رطوبت بیشتر، نان را مرطوب میکند. این یک آزمایش ساده دیگر برای تشخیص عسل طبیعی است که استفاده میکنید.
بمنظور تشخیص عسل طبیعی میبایست یک قاشق چایخوری عسل را در یک لیوان آب بریزید. عسل طبیعی بدون هیچ تغییری در ته لیوان جمع شده اما عسل تقلبی شروع به حل شدن در آب میشود.
اما درنهایت برای تشخیص عسل طبیعی بواسطه چسبندگی نیز میتوانید یک چوب کبریت را در عسل خود فرو برده و اقدام به روشن شدن و شعله گرفتن آن نمایید.
یک چوب کبریت آغشته به عسل خام روشن میشود ولی یک چوب کبریت آغشته به عسل تقلبی با موفقیت ضربه نمیزند. این به سبب آن است که رطوبتی به مراتب بیشتر در عسل تقلبی موجود است.
در تشخیص عسل طبیعی این نکته حائز اهمیت است که؛ عسل واقعی اغلب حاوی ناخالصی های کوچکی است که شامل ذرات گرده شده است. عسل تقلبی هیچ ناخالصی نخواهد داشت، زیرا کاملا شفاف است و بافتی صاف و یکدست دارد.
برای تشخیص عسل طبیعی باید دانست که طعم عسل واقعی و خالص فقط برای چند دقیقه باقی میماند. عسل تقلبی طعمی خواهد داشت که برای مدت طولانی تری باقی میماند زیرا شکر طعم عسل تقلبی را در دهان حفظ میکند.
در تشخیص عسل طبیعی این نکته نیز برقرار است که عسل واقعی لک نمیکند. به عنوان مثال، اگر قطره ها را روی کاغذ بریزید، روی آن باقی میماند و جذب نمیشود. حتی اگر عسل طبیعی روی پارچه سفیدی ریخته شود، لک نشده و آسیبی نخواهد زد.
با این حال، عسل تقلبی جذب کاغذ میشود و اگر روی پارچه سفید ریخته شود، لکی ایجاد میکند.
تشخیص عسل طبیعی با تخم مرغ هم بر این مبناست که اگر عسل واقعی را با زرده تخم مرغ در ظرفی بریزید، وقتی مخلوط را بهم بزنید، زرده پخته میشود ولی زمانی که این فرآیند با عسل تقلبی انجام میشود، زرده تغییری نمیکند و ثابت میماند.
اگر از فروشگاهی خرید میکنید که در آن برچسبهایی روی شیشه وجود دارد، این سادهترین راه برای درک خلوص عسل است.
مراکز تولیدی عسل میبایست ریز مواد و جزئیات ترکیبات خود را در قالب برچسبی به محصول الصاق نمایند. با یک نگاه سریع و اجمالی به این برچسب میتوانید سریعا پی به کیفیت آن محصول و تشخیص عسل طبیعی بودن آن نیز ببرید.
برای تشخیص عسل طبیعی بوسیله فوم باید ۲ تا ۳ قطره اسانس سرکه را به عسل اضافه کنید و خوب مخلوط کنید. اگر ظرف 2 تا 3 دقیقه کف کند، محصولی که خریداری کرده اید خالص نیست و حاوی مواد افزودنی است.
در تشخیص عسل طبیعی بوسیله گرما اگر عسل خالص باشد، با حرارت دادن، کاراملی میشود. با این حال، عسل تقلبی در هنگام گرم شدن تمایل به تشکیل حباب دارد و کاراملی نمیشود.
عسل خالص به دلیل وجود گلوکز اکسیداز، آنزیمی که آب یا رطوبت عسل را حذف میکند، تمایل طبیعی به کریستال شدن در طول زمان دارد.
عسل تقلبی هنگام نگهداری غلیظ نمیشود. اگر مدتی است که عسل خود را میخورید و به صورت شربت باقی میماند، ممکن است عسل تقلبی باشد زیرا بیشتر عسلهای واقعی در طول زمان متبلور میشود.
تشخیص عسل طبیعی از تقلبی بصورت حسی روش رایجی است که مصرف کنندگان حرفهای عسل و زنبورداران باتجربه از آن استفاده میکنند. به این نحو که آنها از طریق مشاهده چشمی، حس بویایی، مزه دهان، لمس دست و …، درباره کیفیت آن عسل قضاوت کرده و تشخیص عسل طبیعی بودن یا نبودن آن را میدهند. زیرا رنگ، قوام، شفافیت، ناخالصیها و تخمیر عسل را این قبیل افراد میتوانند با حواس خود قضاوت کنند.
در واقع روش تشخیص حسی، یکی از متداولترین و سادهترین روشهای تشخیص عسل طبیعی از تقلبی است که اغلب توسط افراد زمانی که نمیتوانند از دیگر روشهای تحلیلی و تکنیکی تشخیص عسل طبیعی استفاده کنند، استفاده میشود.
شاخصهای فیزیکی و شیمیایی عسل شامل رطوبت، کربوهیدرات، مقدار آمیلاز، هیدروکسی متیل فورفورا (HMF)، اسیدیته، pH، چگالی، ویسکوزیته، رنگ و … میباشد.
محققان میتوانند با اندازه گیری این پارامترها طی آزمایشاتی، قضاوت اولیهای در مورد کیفیت، اصالت و تشخیص عسل طبیعی داشته باشند.
حدود 2 قاشق غذاخوری از نمونه عسل خود را به یک ظرف قابل استفاده در مایکروویو اضافه کنید و به مدت 45 تا 60 ثانیه با قدرت بالا حرارت دهید.
عسل طبیعی به سرعت کاراملی میشود. در حالی که عسل تقلبی، کف آلود و حباب دار خواهد شد.
مصرف عسل تقلبی میتواند خطرات و عواقب شدیدی برای مصرف کنندگان و حتی صنعت عسل داشته باشد:
عسل تقلبی ممکن است حاوی مواد مضری مانند آنتی بیوتیک ها، فلزات سنگین و آفت کش ها باشد. این آلاینده ها در صورت مصرف منظم میتوانند خطرات قابل توجهی برای سلامتی افراد ایجاد کرده و تهدیدی برای آنان باشد.
عسل تقلبی فاقد مواد مغذی طبیعی و آنتی اکسیدان های موجود در عسل واقعی است و مصرف کنندگان را از مزایای سلامتی بالقوه آن محروم مینماید.
تکثیر عسل تقلبی، معیشت زنبورداران صادق را تضعیف کرده و به بازار عسل واقعی نیز آسیب هایی را وارد خواهد کرد.
عسل تقلبی اغلب دارای برچسب هایی است که مصرف کنندگان را گمراه میکنند تا تصور کنید محصولی با کیفیت بالا و خالص خریداری میکنید.
ممکن است گاهی اوقات بتوانید عسل تقلبی را با طعم و بوی آن تشخیص دهید، البته نه همیشه!
عسل از آنجایی که یک محصول طبیعی است و از شهد گل های مختلف به دست میآید، همیشه مزه یا بوی یکسانی ندارد.
همچنین در صورتی که محصول در بطری یا شیشه دربسته باشد، نمیتوان قبل از خرید آن را طعم داد.
بنابراین، برای اطمینان از خالص و اصل بودن عسلی که میخرید، توصیه میشود فقط از زنبورداران و یا مراکز معتبر عرضه عسل طبیعی اقدام نمایید.
این روشها برای آزمایش عسل به سرعت به شما کمک میکند تا از واقعی یا تقلبی بودن آن مطلع و مطمئن شوید.
حتی میتوانید ترکیبی از همه این روشها را انجام دهید تا مطمئن شوید که علائم ناخالصی ها را متوجه شدهاید.
برگرفته شده از: کتاب جامع عسل درمانی به قلم دکتر مسعود هاشمی
——————–
https://www.albeena.co.uk/blog/13-ways-to-recognise-real-honey-from-fake-honey/
——————–
https://www.lybrate.com/topic/honey-how-to-spot-if-it-is-fake-or-not/1006b006d58333ce9bd416ae7b236313
https://cdn.technologynetworks.com/ep/pdfs/detection-technologies-of-real-and-fake-honey.pdf
https://www.naturesgold.global/en-eu/blogs/news/the-bitter-reality-of-fake-honey